Trước cả khi Kitô giáo ra đời, các nền văn hóa cổ đại đã có vô số hình ảnh nữ thần bồng con trai – từ Ai Cập, Babylon, Hy Lạp đến Ấn Độ. Một số ví dụ nổi bật:
• Isis bồng Horus (Ai Cập cổ đại) – hình ảnh nổi tiếng từ hơn 1000 năm TCN, nơi nữ thần Isis bồng đứa con thần thánh Horus trong lòng, được tôn thờ khắp vùng Địa Trung Hải.
• Devaki bồng Krishna (Ấn Độ giáo) – mô-típ mẹ và con thần thánh.
• Cybele và Attis (Hy Lạp–La Mã) – gắn với sinh sản, tình mẫu tử và sự sống.
🎨 Khi Kitô giáo du nhập vào đế quốc La Mã, hình ảnh Maria bồng Giêsu dần thay thế các biểu tượng nữ thần – đặc biệt trong bối cảnh cần dễ dàng hóa nhập vào tâm thức dân chúng vốn quen với tôn giáo đa thần.
⛪ Nhiều học giả thậm chí cho rằng hình ảnh Maria bồng con là một thay thế khéo léo cho Isis-Horus để phục vụ cho công cuộc truyền giáo ở thế kỷ 4–5. (Xem: Lucia Chiavola Birnbaum, “Black Madonnas: Feminism, Religion, and Politics in Italy”)
🧠 2. Truyền giáo không chỉ rao giảng mà còn “mượn văn hóa”
Chính Công giáo từng rất giỏi trong việc bản địa hóa hình ảnh của mình để hội nhập:
• Tại Việt Nam, Maria được vẽ với áo dài, khăn vấn, da vàng tóc đen – không còn là người phụ nữ Do Thái vùng Trung Đông.
• Ở châu Phi, Maria có da đen và gương mặt bản địa.
• Ở Nhật Bản thời cấm đạo, Kitô giáo còn ẩn thân trong tượng Quan Âm, gọi là Maria Kannon.
Vậy thì việc Phật giáo (hoặc một nhóm Phật tử nào đó) sử dụng hình ảnh mẹ bồng con để truyền tải thông điệp Vu Lan – lễ báo hiếu – có thật sự là “đạo nhái” không? Hay là một hình ảnh phổ quát đã tồn tại từ lâu, được nhiều tôn giáo cùng dùng với các thông điệp khác nhau?
🎭 3. Truyền giáo thì được, nhưng người khác dùng thì… “làm mất bản quyền”?
Nếu Công giáo có quyền “mượn” hình tượng nữ thần cổ đại rồi gọi đó là Maria – thì các tôn giáo khác cũng có quyền dùng hình ảnh mẹ bồng con để diễn tả lòng từ mẫu. Sự thật là: không ai sở hữu bản quyền của hình ảnh “mẹ bồng con” – nó là biểu tượng nhân loại, phổ quát, có mặt trong nghệ thuật, tôn giáo, thần thoại khắp nơi.
🔥 Trái lại, nếu cứ xem “ai dùng hình ảnh giống mình là đạo nhái”, thì hãy thử nhìn vào:
• Việc Công giáo gán bài “Kinh Hòa Bình” cho thánh Phanxicô dù không có chứng cứ lịch sử nào.
• Hay việc dùng hình Đức Mẹ mặc áo dài Việt Nam, rồi quay sang chê người khác “phá hình ảnh Đức Mẹ”.
⸻
👉 Nên thay vì la làng, hãy nhìn nhận lịch sử một cách trưởng thành. Nếu hình ảnh mẹ bồng con lan tỏa tình mẫu tử, lòng hiếu đạo và tình thương, thì đó là điều nên vui mừng – chứ không phải độc quyền để rồi đi chỉ trích.
St
Chienslambao.blogspot.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét